Bursztynowy kaszalot

Jak to jest z tym bursztynem? Co to za ambrę wsypuje się do naszych perfum? Temat bursztynów jest zagmatwany prawie tak samo jak temat piżm.

Jak to jest z tym bursztynem?
Co to za ambrę wsypuje się do naszych perfum?
Czy twórcom zagadkowych piramidek chodzi o szarą ambrę z kaszalota? Czy o kaszubską nalewkę bursztynową? A może o wariacje akordu zbudowanego na bazie labdanum, benzoesu, wanilii?
Temat bursztynów jest zagmatwany prawie tak samo jak temat piżm. Przyjrzyjmy się mu zatem bliżej.

Powiem Wam jedną tajemnicę. Nie ma czegoś takiego jak zapach ambrowy. I w porządnych starych tabelach go nie znajdziecie. Ani w piramidach. No chyba że w bardzo nowoczesnych.
Dlaczego? Klasyfikując zapachy, staramy się rozkładać je na czynniki pierwsze. A zapach ambrowy zawsze jest kompleksem zapachów.
Słono-morsko-balsamiczno-zwierzęcym lub słodko-drzewno-gęsto-skrzystym.
Jak żywica w dwóch postaciach. Żywa, wyciekająca z drzewa i kapiąca na ziemię. Lub twarda, zatrzymana w czasie, wyrzucona przez morze na brzeg.

To samo dotyczy zapachu.
Zapach ambrowy utkwił gdzieś pośrodku między piżmami, drzewami, balsamem, morzem i wanilią.
Na początku było mu bliżej do piżma, potem do balsamu. Wraz z nadejściem ery syntetycznej nadal istnieje wyraźny podział na “ambrowość” zwierzęco-morską i drzewno-słodką.
Przejrzyjmy pokrótce historię zapachu ambrowego.

Ambergris – to szara ambra, naturalna substancja z kaszalotów. Pisałem już, że do końca nie wiadomo, czy ambergris to sperma, czy wymiociny, czy jednak jakaś jelitowa wydzielina. Nie wnikając w szczegóły życia seksualnego kaszalotów, możemy z całą pewnością zauważyć, że używana jako piżmo, ambra ma świeży morski profil z nutami drzewa, delikatnego słodkiego balsamu, wodorostów, mchu, tytoniu. Czasami może mieć mocniejsze zwierzęco-fekalne zabarwienie. Jest bardzo rzadka i bardzo droga.

Akord ambrowy – W pogoni za czystszym i tańszym piżmem, stworzono akord “ambrowy”, złożony początkowo z labdanum, wanilii i benzoesu. Dodawano także inne balsamy, tonkę, sandał i inne składniki. Akord stracił nieco na zwierzęcości i piżmowości, a także na aspektach morskich. Z biegiem czasu co raz bardziej zmierzał w kierunku drzew i balsamów.

Amber/bursztyn – syntetyka czyni cuda. Bursztyn wcale nie jest pozbawiony zapachu, a morzem pachnie chyba tylko od razu po znalezieniu go na plaży. Oryginalnie ma delikatny ledwie wyczuwalny balsamiczno-drzewny zapach z elementami dziegciu, smoły, iglaków. Część syntetyków odtwarza właśnie ten zapach. Inna część jest poświęcona kaszalotom. Nie mniej jednak, syntetyczny zapach ambrowy w większości jest raczej abstrakcją na temat, niż odwzorowaniem natury.

Przyjrzyjmy się bliżej ambrowym molekułom.

W latach 40-ch chemicy… chyba nie muszę mówić jakiej narodowości? :) … z Firmenich próbowali syntezować związek odpowiedzialny za zapach szarej ambry. Nie uwierzycie, tym razem udało im się osiągnąć to co zamierzali! Tą molekułą jest ambroxan.
Ambroxan – jeden z najpiękniejszych aromatów odpowiadający zapachowi ambergris. Bardzo trwały i dyfuzyjny, dodaje kompozycji ciepła, wymiaru, objętości. Stosuje się często jako piżmo w męskich zapachach (Drakkar Noir), rzadziej w damskich (Alien). Prawdziwą popularność zyskał jako unisex w Molecule 02.
Odkryto kilka molekuł o profilu “piżmowego bursztynu”. Wśród nich najbardziej znane Fixateur 404, Grisambrol, Grisalva, Cetalox, Ambrarome. Ten ostatni oprócz kaszalota pachnie bobrem :D

Są także zapachy zawieszone gdzieś pomiędzy piżmem a drzewem.
Okoumal – piżmowo-pudrowy zapach z wyraźnym aspektem drzewno-ambrowym. Ma profil bardzo podobny do drzewa sandałowego. Wiele ludzi nie czuje tego zapachu. Stanowi prawie 50% Pentachords Verdant.
Trisamber – wyrazisty, ambrowy, piżmowy, drzewny. Bardzo dyfuzyjny i bardzo trwały.
Amber Xtreme – bursztynowy, drzewny, piżmowy. Posiada nutki skórzane, tytoniowe, ziemi, agaru. Jest bardzo dyfuzyjny, ma dobrą projekcję. Uniwersalny, wykorzystuje się w męskich i damskich perfumach.

Jednak o wiele więcej uwagi poświęcono aspektom drzewnym.
Iso E Super znają pewnie wszyscy. Ma wyrazisty cedrowy zapach z odcieniem sandału.
Fixamber – mocny i dyfuzyjny drzewno-bursztynowy zapach z elementami piżma i tytoniu. Co ciekawe, pełni rolę serca w kompozycjach zapachowych. Najbardziej wyczuwalny w Amarige.
Z11 MIP – elegancki “drogi” zapach drzewno-żywiczny. Słabo wyczuwalny w dużych koncentracjach, w mniejszych jest opisywany jako “czarujący”. Ważny składnik Anais Anais.
Ambrocenide – chyba najmocniejszy ambrowy zapach z suchą nutą drzewa agarowego. Przenika całą kompozycję od głowy do bazy, nadaje ogromnej objętości. Dodaje mocy innym składnikom.

Molekuł ambrowych jest bardzo bardzo dużo. Warto dowiedzieć się jak perfumeryjni malarze “widzą” bursztyn :)
Zapach ambry przebył długą drogę od zwierzęcości i wodorostów do abstrakcji w stylu zapachu paproci lub drzewa kaszmirowego.
Tak więc kiedy następnym razem ekspedientka w perfumerii zaczepi Was z ambrowym zapachem, zapytajcie ją czym pachnie bursztyn.
Lub kaszalot :D

2 komentarze

  1. Przeczytałam z uwagą, jako że lubię ambrę w perfumach. Chciałabym powąchać fixamber, ponieważ Amarige to jedne z moich ulubionych perfum, najbardziej czuję w nich ylang, właściwie morze ylangu 🙂 ale jest w nich też taka fajna nutka, która pojawia się bardzo szybko, drzewno-dymna i początkowo niesłodka, z czasem wysładza się. To czyni zapach interesującym, trzyma w ryzach tę całą kwiaciarnię. Ciekawi mnie, czy to fixamber.

  2. Temat wciąż żywy i tym bardziej mnie zainteresował, bo są ludzie, którzy uważają, że
    1. bursztyn w perfumach występuje tylko jako esencja z bursztynu ( tego bursztynu, który znajdujemy na plaży)
    2. wszelkie akordy winny się nazywać AMBROWYMI i nazywanie ich bursztynowymi to pokłosie błędów w tłumaczeniu.
    Czy naprawdę akord bursztynowy nie istnieje? Napotkane gdzieś w przestrzeni internetu artykuły zdają się temu przeczyć, a jak wygląda to z punktu widzenia osoby perfumy tworzącej?

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.